#बुद्ध_आणि_त्यांचा_धम्म

Описание: #बुद्ध_आणि_त्यांचा_धम्म Epi-51 | #BuddhaAndHisDhamma देहप्रक्षालन पुरेसे नाही | पवित्र जीवन


भगवान बुद्ध आणि त्यांचा धम्म


देहप्रक्षालन म्हणजे शरीराचे शुद्धीकरण किंवा स्वच्छता करणे. हा शब्द सामान्यतः आयुर्वेद किंवा योग यामध्ये वापरला आहे, जिथे शरीर, मन आणि आत्म्याची शुद्धी करण्यासाठी विशिष्ट प्रक्रिया केल्या जातात.

यामध्ये शारीरिक स्वच्छता जसे की स्नान, शौच इत्यादी, तसेच अंतर्गत शुद्धीकरणासाठी पंचकर्म, उपवास, किंवा विशिष्ट आहार पद्धती यांचा समावेश होतो.
आयुर्वेदात देहप्रक्षालनामध्ये वमन (उलटी), बस्ती (एनिमा) अशा प्रक्रियांचा समावेश होतो, ज्या शरीरातील विषारी द्रव्ये (टॉक्सिन्स) बाहेर काढण्यासाठी केल्या जातात. याचा उद्देश शरीराला निरोगी ठेवणे आणि रोगप्रतिबंधक शक्ती वाढवणे हा आहे.

जलप्रक्षालन म्हणजे आयुर्वेद आणि योगामध्ये वापरली जाणारी एक शुद्धीकरण प्रक्रिया, ज्यामध्ये पाण्याचा वापर करून शरीर, विशेषतः पाचनतंत्र, स्वच्छ केले जाते.
ही प्रक्रिया सामान्यतः शंखप्रक्षालन किंवा लघुशंखप्रक्षालन या नावाने ओळखली जाते.
यामध्ये कोमट पाण्यामध्ये मीठ मिसळून ते पिणे आणि विशिष्ट योगासने करून आतड्यांमधील विषारी द्रव्ये, मल आणि इतर अशुद्धी बाहेर काढल्या जातात.
कोमट पाण्यात (साधारण 1 लिटर पाण्यात 1-2 चमचे मीठ) मीठ मिसळले जाते. हे पाणी पिण्यास योग्य आणि कोमट असावे.
रोगी किंवा साधक थोड्या थोड्या अंतराने हे मीठ मिसळलेले पाणी पितो.
आतड्यांमधील जमा झालेले विषारी पदार्थ आणि मल काढून टाकते.
पाचन सुधारणे: बद्धकोष्ठता, अपचन, गॅस यासारख्या समस्या कमी होतात.

व्रत म्हणजे धार्मिक, आध्यात्मिक किंवा वैयक्तिक उद्देशाने स्वीकारलेला संकल्प किंवा नियम, ज्यामध्ये विशिष्ट काळासाठी काही नियमांचे पालन केले जाते.
मराठी आणि भारतीय संस्कृतीत व्रताचा अर्थ सामान्यतः उपवास, संयम किंवा विशिष्ट धार्मिक कृतींशी संबंधित आहे. व्रत हे देव-देवतांचे आभार मानणे, त्यांची कृपा मिळवणे, मनोकामना पूर्ण करणे, आत्मशुद्धी किंवा आत्मसंयमासाठी केले जाते.
व्रताचे प्रकार:
धार्मिक व्रत विशिष्ट देवतेच्या पूजेसाठी
उपवासात्मक व्रत
पूर्ण उपवास (निराहार: अन्न-पाणी न घेणे).
आंशिक उपवास (फलाहार: फक्त फळे, दूध किंवा विशिष्ट पदार्थ खाणे).
आध्यात्मिक व्रत
मौन व्रत, ध्यान, जप किंवा तपश्चर्या.
वैयक्तिक व्रत एखाद्या वैयक्तिक उद्दिष्टासाठी (व्यसन सोडणे, नियमित व्यायाम) स्वीकारलेला संकल्प.
व्रत सुरू करण्यापूर्वी मनात ठाम निश्चय केला जातो. विशिष्ट आहार, पूजा, दान, संयम किंवा वर्ज्य गोष्टींचे पालन.
एक दिवस, आठवडा, महिना किंवा दीर्घकाळ (उदा., चातुर्मास व्रत).
मनोकामना, पापमुक्ती, आत्मशुद्धी, किंवा ईश्वराशी जवळीक.
शारीरिक उपवासामुळे पाचनसंस्थेला विश्रांती, शरीर शुद्धीकरण.
मानसिक
संयम, एकाग्रता आणि आत्मनियंत्रण वाढते.
आध्यात्मिक
मन शांत होते, आध्यात्मिक प्रगती होते.
तडाग म्हणजे तलाव, सरोवर किंवा पाण्याचा मोठा नैसर्गिक किंवा कृत्रिम जलाशय. हा शब्द संस्कृतमधून आला असून, प्राचीन भारतीय ग्रंथांमध्ये आणि साहित्यात याचा उल्लेख मोठ्या जलाशयासाठी केला जातो. तडाग सामान्यतः पाणी साठवण्यासाठी, शेतीसाठी सिंचन, पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा किंवा धार्मिक आणि सांस्कृतिक कार्यांसाठी वापरला जातो. धार्मिक परंपरेत, तडागातील पाणी स्नानासाठी किंवा शुद्धीकरणासाठी वापरले जाते. साहित्यात आणि काव्यात तडागाला सौंदर्य आणि शांततेचे प्रतीक मानले जाते (उदा., कमळांनी सजलेले सरोवर).
निमज्जन हा शब्द संस्कृतमधून आला आहे, ज्याचा अर्थ आहे “अर्धवट बुडणे” किंवा “अंशतः जलमग्न होणे.” हा शब्द वेगवेगळ्या संदर्भांमध्ये वापरला जाऊ शकतो, परंतु तो विशेषतः धार्मिक, सांस्कृतिक किंवा प्रतीकात्मक अर्थाने वापरला जातो.
धर्मज्ञ म्हणजे धर्माचे खरे ज्ञान असणारी, धर्माचे तत्त्व समजलेली किंवा धर्माच्या मार्गावर चालणारी व्यक्ती. हा शब्द संस्कृतमधील “धर्म” (नैतिकता, कर्तव्य, जीवनाचे तत्त्व) आणि “ज्ञ” (ज्ञान किंवा जाणणारा) यापासून बनला आहे. मराठीत याचा अर्थ असा होतो की, जो व्यक्ती धर्माच्या नियमांचे पालन करतो आणि त्याबद्दल सखोल समज ठेवतो.
धर्मज्ञ व्यक्ती ही आपल्या कर्तव्यांचे पालन करते आणि सत्य, प्रामाणिकपणा, दया, संयम यांसारख्या मूल्यांना महत्त्व देते. आणि आपल्या कृतींमधून समाजाच्या भल्यासाठी योगदान देते.
सर्वांग शुद्ध म्हणजे शरीराच्या सर्व भागांचे किंवा संपूर्ण शरीराचे शुद्धीकरण. यामध्ये शरीर, मन आणि आत्म्याची संपूर्ण शुद्धी यांचा समावेश होतो.
पैलतीराला जाणे हा मराठीतला एक प्रचलित वाक्प्रचार आहे, ज्याचा शाब्दिक अर्थ आहे “दुसऱ्या किनाऱ्यावर जाणे” किंवा “पार पलीकडे जाणे.” हा वाक्प्रचार सामान्यतः मृत्यू किंवा जीवनाचा अंत दर्शवण्यासाठी वापरला जातो. भारतीय संस्कृतीत, जीवन आणि मृत्यू यांची नदीच्या दोन किनाऱ्यांशी तुलना केली जाते. पैलतीर म्हणजे “मृत्यूलोक” किंवा “परलोक”, जिथे आत्मा शरीर सोडून जातो असे मानले जाते.
प्रतीकात्मक अर्थ: जीवन ही एक नदी आहे आणि मृत्यू म्हणजे त्या नदीच्या दुसऱ्या किनाऱ्यावर (पैलतीर) पोहोचणे. हा वाक्प्रचार मृत्यूला एका प्रवासाचे रूपक म्हणून दर्शवतो. हा वाक्प्रचार सहसा मृत्यूबद्दल आदराने किंवा काव्यात्मक रीतीने बोलताना वापरला जातो. उदा., “तो आता पैलतीराला गेला” म्हणजे “तो मरण पावला.”
शरणागत म्हणजे पूर्णपणे समर्पण करणारी व्यक्ती. धार्मिक, आध्यात्मिक किंवा वैयक्तिक संदर्भात कोणाच्या तरी आश्रयाला जाणारी व्यक्ती.
उपासक = ईश्वर, देवता, गुरु किंवा एखाद्या आध्यात्मिक तत्त्वाची भक्ती, पूजा किंवा साधना करणाऱ्या व्यक्तीला उपासक म्हणतात.
बौद्ध उपासक म्हणजे बौद्ध धम्माचा अनुयायी असलेली आणि बुद्धाच्या शिकवणींची उपासना करणारी व्यक्ती, जी बौद्ध तत्त्वज्ञान, धम्म आणि संघ यांचे पालन करते.