บัวตูมบัวบาน : สายัณห์ สัญญา

Описание: บัวตูมบัวบาน.ประพันธ์คำร้องและทำนอง โดย บุญสม อยุธยา หรือ พร ภิรมย์ นักร้องลูกทุ่งรางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน 2 ครั้งจากเพลงบัวตูมบัวบาน และ ดาวลูกไก่ และได้รับรางวัลกึ่งศตวรรษลูกทุ่งไทย ในปี พ.ศ. 2532 จากเพลงบัวตูมบัวบาน และ พ.ศ. 2534 จากเพลงดาวลูกไก่

ดอกบัวที่ถือเป็นดอกไม้ศักดิ์สิทธิของอียิปต์ก็คือชนิดสีน้ำเงิน ดอกมีสีน้ำเงินอ่อน ตรงกลางสีขาว บานเฉพาะตอนเช้า ในตำนานของอียิปต์ ใช้เป็นสัญลักษณ์ของพระอาทิตย์ มี Apomorphine ซึ่งเป็นอัลคาลอยด์ที่ส่งผลต่อจิตใจ ซึ่งมีการใช้งานในอาณาจักรมายาและอียิปต์โบราณ

โดยตำนานเล่าว่า หลังจากที่โอดิสซีอุส (Odysseus) ซึ่งเป็นวีรบุรุษแห่งเกาะอิธากา (Ithaca) ในตำนานสงครามกรุงทรอย (Troy) ได้ลิ้มรสดอกบัวชนิดนี้เข้าไปปั๊บ เขาก็ล้มเลิกความตั้งใจอันแรงกล้าที่จะไปสู้รบกับเทพเจ้าของชาวกรีกจนสิ้นและเปลี่ยนใจเดินทางกลับไปยังเกาะอิธากาแทนในทันที

การศึกษาวิจัยในปัจจุบันพบว่า ดอกบัวสีน้ำเงินนี้มีสาร Nuciferine และ Porphine ซึ่งเป็นอัคคาลอยด์ในพืช ทำให้เกิดอาการเคลิมเคลิ้มมึนเมา คล้ายเสพกัญชา หากใช้ในปริมาณมาก อาจทำให้ประสาทหลอนได้ เป็นพืชที่ผิดกฎหมายในประเทศรัสเซีย ส่วนในประเทศแลตเวีย ถือเป็นยาเสพติดประเภทที่ 1 และถูกคว่ำบาตรในประเทศโปแลนด์

นักพฤกษศาสตร์ได้จัดแบ่งบัว ไว้เป็น 3 สกุล ได้แก่
1.Nelumbo หรือปทุมชาติ มีถิ่นกำเนิดแถบเอเชีย มีลำต้นใต้ดินแบบเหง้าและไหลซึ่งเมื่อยังอ่อนจะมีลักษณะเรียวยาว เมื่อโตเต็มที่จะอวบอ้วนเนื่องจากสะสมอาหารไว้มาก มีข้อปล้องเป็นที่เกิดของราก ใบและดอกเกิดจากหน่อที่ข้อปล้องแล้วเจริญขึ้นมาที่ผิวน้ำหรือเหนือน้ำ ใบเมื่อยังอ่อนใบจะลอยปิ่มน้ำ ส่วนใบแก่จะชูพ้นน้ำ ก้านใบและก้านดอกมีหนาม ดอกเป็นดอกเดี่ยวขนาดใหญ่ชูสูงพ้นผิวน้ำ มีทั้งดอกป้อมและดอกแหลม บานในเวลากลางวันมีกลิ่นหอมอ่อนๆ สีของกลีบดอกมีทั้งสีขาว ชมพู หรือเหลือง นิยมนำมาไหว้พระ และใช้ในพิธีทางศาสนา เหง้าหรือที่มักเรียกกันว่ารากบัวและไหลบัวรวมทั้งเมล็ดสามารถนำมาเป็นอาหารได้

2.Nymphaea อุบลชาติ หรือ บัวสาย มีลำต้นใต้ดินเป็นหัวหรือเหง้า ใบและดอกเกิดจากตาหรือหน่อและเจริญขึ้นมาที่ผิวน้ำด้วยก้านส่งใบและยอด บางชนิดมีใบใต้น้ำ ดอกมีทั้งชนิดที่บานกลางคืนและบานกลางวัน บางชนิดมีกลิ่นหอม มีสีสันหลากหลายแตกต่างกันไป

3.Victoria หรือบัววิกตอเรีย เป็นบัวที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีลำต้นใต้ดินเป็นหัวใหญ่ ใบเป็นใบเดี่ยวมีขนาดใหญ่ประมาณ 6 ฟุตลอยบนผิวน้ำ ขอบใบยกขึ้นตั้งตรง มีหนามแหลมตามก้านใบและผิวใบด้านล่าง ดอกเป็นดอกเดี่ยวขนาดใหญ่ บานเวลากลางคืนและมีกลิ่นหอม ดอกประกอบด้วยกลีบเลี้ยงจำนวน 4 กลีบ ด้านนอกมีสีเขียวด้านในสีเดียวกับกลีบดอก เมื่อเริ่มบานกลีบดอกจะมีสีขาวและจะเปลี่ยนเป็นสีชมพูต่อไป

ขอขอบตุณ ภาพดอกบัวจาก อ.เริงศักดิ์ กลิ่นพยอม