Հայրո. Ակունք անսամբլ․ Հայ ժողովրդական երգ. Hayro. Akounq ensemble

Описание: Հայ ժողովրդական «Հայրո» երգն է՝ «Ակունք» անսամբլի կատարմամբ: Մենակատար՝ Սարգիս Բաղդասարյան:
Հայ ժողովրդական «Հայրո» պարերգն է՝ «Ակունք» անսամբլի կատարմամբ։
---------------------------

Երգը վերցրել եմ «Այգաբեր» ալիքից, որին խորհուրդ կտամ գրանցվել։ Արշակ Ադամյանի ալիքը մշակութային մեծ արխիվ է, որը, համարյա ամեն օր, շարունակում է լրանալ նոր նմուշներով։
   / @aygaber  
Կադրերը «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմից են, որը գունավորել էի 2020 թ֊ին։
---------------------------

Այս երգի հերոս Հայրոյին հավանաբար բախտ չի վիճակվել ամուսնանալու իր սիրած աղջկա հետ։ Հայրոյին տեսնում ենք թոնրի եզրին մտածկոտ նստած։ Նա սուրճ է խմում՝ բաժակը դրած ծնկանը։ Հետո նրան տեսնում ենք օդայի մութ անկյունում դարձյալ միայնակ նստած, կարծես, տեղը չի գտնում, մե՛րթ այստեղ է գնում, մե՛րթ այնտեղ՝ խուսափելով տանեցիներից, որոնք, երևի, գնում-գալիս են սենյակներով։
Պարզվում է, որ նա խռովել է կնոջից, մեզ անհայտ պատճառով նրանք վիճել են իրար հետ, և այժմ Հայրոն, դառնացած սրտով, հեռացել է իր ամուսնական առագաստից, մտել օդա՝ վճռելով չքանդել իր տաբատի գոտին։ Սա նշանակում է, որ նա տաբատը հագից չի հանի և կնոջ հետ մեկ անկողնում չի պառկի։ Հանկարծ նրան նկատում ենք դրկիցի կնոջը նայելիս։ Հավանաբար նրան է սիրել Հայրոյի սիրտը, սակայն հանգամանքները թույլ չեն տվել ամուսնանալու իր սիրած աղջկա հետ, այլ ստիպված է եղել կյանքը կապել ուրիշ աղջկա հետ։ Եվ հիմա, երբ վիճել են երիտասարդ ամուսինները, Հայրոյի սիրտը դառնացել է․ չէ՞ որ ինքը նրան չէր սիրում, իսկ նման պարագայում դա անտանելի է թվում նրան։ Ուրիշ բան, եթե ամուսնանար իր սիրած աղջկա հետ և նրա հետ վիճած լիներ․ այդ դեպքում այսքան ցավ չէր ապրի, որովհետև սիրելով նրան, շուտով կհաշտվեր։ Իսկ հիմա նրա սիրտը մղկտում է այն մտքից, որ եթե իր սիրածի հետ ամուսնանար, այսպես չէին վիճի, իրար հետ հաշտ ու խաղաղ կապրեին, իսկ ծագած հարցերը կլուծեին փոխզիջումով, փոխադարձ հարգանքով ու սիրով։
Եվ այդպես, նա նորից աչք է գցում հարևանի հետ ամուսնացած իր սիրելուն և հոգու խռովքն ավելի է խորանում։
Տներից մեկում էլ խոսվում է այն մասին, թե ինչպես Հայրոն չի կարողանում վերջ տալ յարի հանդեպ իր սիրուն, որը շնություն է անում, իսկ խիղճը թույլ չի տալիս խփել նրան:
Պատմական գիտությունների դոկտոր Սարգիս Պետրոսյանի կարծիքով, երգի խոսքերի սկզբում աղավաղում կա, քանի որ տղամարդուն երբեք «ջեյրան» չեն անվանել։ Կամ գուցե այդ խոսքը վերաբերում է Հայրոյի սիրած աղջկա՞ն։

Երգի խոսքերը՝

Հայրոն հայրանըմ, հայ, հայրոն հայրանըմ,
Հայրոն հայրանըմ, չոլի ջեյրանըմ:

Հայրոն նստեր է վըր թունդրա շրթան,
Խմեր է ղայֆեն, դրեր վըր ծնկան:

Հայրոն նստեր է օդու մութ քնջան,
Խռով է կնգան, կապեր է խոնջան:

Կորեկ իմ ցանի վերին արտու հող,
Յարուկ մ'իմ սիրի, զ'ըն է կ'ըսին թող:

Հայրոն կայներ է վըր օդու քնջան,
Աչքը գցեր է դըրկըցու կնգան:

Ցորեն իմ ցանի, հեյ, ելիր է, պառկի,
Յարուկ մ'իմ սիրի, չեմ կըրնա թարգի,
Շընութուն կէնի, չըմ ղըմշի զարկի:

Գացինք Ստամպոլ, բերինք ջուխտըմ սոլ,
Հայրոն ու յարը հագնին դորեդոր: