از هنر در جنبش تا جنبش در هنر/ پنل ۴/ رویارویی فیلم‌سازان مستند؛ اکنون/ بخش دو/ آزاده بی‌زارگیتی

Описание: از هنر در جنبش تا جنبش در هنر/ پنل ۴/ رویارویی فیلم‌سازان مستند؛ اکنون/ بخش دو/ آزاده بی‌زارگیتی
گرداننده: آزادی مقدم
با حضور: سپیده ابطحی، آزاده بی‌زارگیتی، سیاوش جمالی، مسعود حاتمی، حانیه یوسفیان
پنجشنبه، ۱۰ مهر

سینمای مستند در ایران، با وجود محدودیت‌ها در ساخت، پخش و نمایش، همواره عرصه‌ای برای بازنمایی بحران‌های اجتماعی و سیاسی بوده و کم‌وبیش شبیه شکلی از زندگی ما در ایران است. اما پس از جنبش ژینا، زندگی فیلم‌ساز به‌عنوان شهروند و هنرمند با چالش‌های جدی روبه‌رو شد. فیلم‌سازان از یک‌سو در واکنش به نظام مسلط، تهدید و حذف را تجربه کردند و از سوی دیگر با برچسب‌های تحمیلی در بیرون از ایران مواجه شدند. این وضعیت دوگانه، زیست حرفه‌ای بسیاری را به محاق برد.

اکنون، فیلم‌سازان باید نسبت خود را با نهادهای دولتی، امکان نمایش و اقتصاد کار بازتعریف کنند و راهبردهای تازه‌ای برای تولید و پخش بیابند. در این میان، رویکردها متفاوت است؛ تاکنون بستری برای گفت‌وگو و طرح این مسائل پراهمیت فراهم نشده؛ بسیاری از کار و نمایش آثار خود بازمانده‌اند؛ و دیگرانی، در سایه‌ی بیم و اضطراب، از بازتعریف رویکردهایشان و روایت آن‌چه بر آنان گذشته، واهمه دارند.

در این نشست، نخست شنونده‌ی روایت‌های شخصی فیلم‌سازان از ساخت و نمایش آثارشان در دوره‌ی ژینا و پس از آن خواهیم بود. این روایت‌ها وضعیت آنان را در شرایط بحرانی بازتاب می‌دهد: از تحریم تا حضور در جشنواره‌های رسمی، از دریافت بودجه‌ی دولتی تا ساخت فیلمی با بودجه‌ی شخصی. سپس، در گفت‌وگویی انتقادی با هم‌سو و غیرهمسویان، می‌کوشیم اکنون خود را واکاوی کنیم: ما/فیلم‌سازان در مواجهه با این وضعیت بحرانی چگونه‌ایم؟

در پایان نیز گزارشی تحلیلی از رفتار خانه‌ی سینما و اصناف سینمای مستند در این دوره ارائه خواهد شد. هدف، بازاندیشی جمعی و گفت‌وگو درباره‌ی مسیرهای آینده‌ی سینمای مستند ایران با بررسی اکنون است و نه ارائه‌ی پاسخی قطعی.

این پنل توسط امیرحسین ثنائی و آزادی مقدم طراحی و برنامه‌ریزی شده است و با حضور مهمانان زیر برگزار خواهد شد:
سپیده ابطحی/‌ فیلم‌ساز مستند، تدوین‌گر و فعال صنفی
آزاده بی‌زارگیتی / فیلم‌ساز و پژوهشگر حوزه‌ی زنان
سیاوش جمالی / فیلم‌ساز
مسعود حاتمی / نویسنده، فیلم‌ساز و مدرس سینما
حانیه یوسفیان / فیلم‌ساز

آزادی رضائیان‌مقدم دانش‌آموخته‌ی تئاتر در گرایش ادبیات نمایشی است که از سال ۱۳۹۳ به صورت مستقل به تهیه و کارگردانی فیلم مستند روی‌ آورده‌ است. نخستین فیلم او «کهریزک-تجریش» برنده‌ی دهمین جایزه‌ی انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران است. فیلم مستند «معرف» از ساخته‌های او در سال ۱۳۹۷به بیست‌وپنجمین جشنواره فیلم مستند هات‌داکس راه ‌‌یافت و مورد توجه قرار گرفت. او فیلم «داخلی-تهران» را در سال ۱۴۰۰ ساخت که تنها چند نمایش خصوصی در تهران داشته‌است. نویسندگی، کارگردانی و اجرای پادکست رای‌بن مستند با موضوع فیلم‌های مستند ایرانی از دیگر کارهای اوست که در سال ۱۴۰۱ آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. رضائیان‌مقدم همچنین طراح و مدیر وب‌سایت فرهنگ موضوعی سینمای مستند ایران با عنوان «باره‌» به نشانی https://bareh.net است که در سال ۱۴۰۰ راه‌اندازی شده و حاوی اطلاعات شناسنامه و خلاصه‌فیلم فیلم‌های مستند سینمای ایران است.

از هنر در جنبش تا جنبش در هنر
(تأملاتی بر آنچه از سر گذرانده‌ایم)
بررسی نسبت هنر و جنبش‌های اجتماعی، در جنبش زن، زندگی، آزادی رنگ‌وبوی متفاوتی پیدا کرد. اگر تا پیش از آن می‌شد از تأثیر جنبش اجتماعی بر اثر و میدان هنری سخن گفت، در ۱۴۰۱، بیش از هر زمان دیگر، ممکن شد که از هنری‌شدن جنبش سخن به میان آوریم. درواقع به‌نظر می‌رسید هنر دیگر نه در مقام یک متغیر تابع، بلکه خود در مقام یک متغیر مستقل وارد تحولات اجتماعی شده‌‌است. در این مجموعه‌‌نشست‌ها خصلت‌های هنریِ جنبش هم‌زمان با تحولاتی که میدان‌های مختلف هنری و آثار هنری پس از جنبش از سر گذرانده‌اند، در کانون توجه است؛ هم از ویژگی‌های هنری‌شدن جنبش، یا به‌تعبیر بهتر استتیکِ جنبش می‌پرسیم و می‌گوییم و هم از تحولاتی که در منطق تولید، توزیع و مصرف آثار هنری در میدان‌های مختلف هنری صورت پذیرفت؛ تحولاتی که به‌نظرمان می‌رسد حاکی از رشد بحران‌ها و مسائل مشخص در این میدان‌هاست.
از سویی دیگر، تاریخ از سه سال پیش آغاز نمی‌شود. بنابراین به‌ناگزیر، در هر بحث، آن‌چه برای ما مهم است پیوندیافتن جنبش زن، زندگی، آزادی با جنبش‌های اجتماعی پیش از خود و بررسی تأثیر و تأثرات میدان‌های هنری با این جنبش‌ها در طول زمان است. در این مجموعه‌‌نشست‌ها تلاش کردیم تا با آغازکردن از یک پنل نظری‌تر، به سمتِ پنل‌های تجربی‌تر حرکت کنیم؛ پنل‌هایی که بتوانند توضیح دهند در برخی از میدان‌های هنری در این سال‌ها چه اتفاقاتی افتاده و چه اتفاقاتی نیفتاده، بحران‌ها کجایند و مسائل چیستند، و احیاناً چه افقی در هر میدان گسترده و چه فروبستگی‌ای به‌ چشم می‌خورد. طرفین بحث با یک‌دیگر امکان منازعه دارند و شرکت‌کنندگان نیز هر یک پرسش‌ها و دغدغه‌های خود را با ارائه‌کنندگان بحث در میان می‌گذارند.
به‌رغم این‌که میدان‌های هنری و آثار هنری امروز بسیار درهم تنیده‌‌اند، تصمیم گرفته‌ایم به‌طور مشخص، با توجه به امکانات‌مان، به هنرهای تجسمی، موسیقی، تئاتر، فیلم کوتاه و مستند و ادبیات در پنلی جداگانه بپردازیم. در هر پنل تلاش کردیم از کنشگران و صاحب‌نظران میدان دعوت کنیم تا از تجربه‌ی تاریخی میدان و رویکرد نظری-عملی خود سخن بگویند. روشن است که هیچ ادعای جامعیتی وجود ندارد. این پنل‌ها صرفاً بُرشی‌اند از نسبت جامعه با هنر و/یا هنر با جامعه. شرکت داوطلبانه‌ی صاحب‌نظران و علاقه‌مندان به مباحث در هر پنل، یقیناً بر غنای آن خواهد افزود.