จีนเปิดปม 'แรร์เอิร์ธ' ค้นพบจุดอ่อนของทรัมป์

Описание: ข้อตกลงแรร์เอิร์ธที่ไทยลงนามกับสหรัฐทำให้เกิดคำถามว่า ความขัดแย้งเรื่องแร่ธาตุหายากระหว่างสองมหาอำนาจเศรษฐกิจโลกอาจไม่ได้จำกัดวงแค่สองประเทศ แต่ได้ดึงประเทศทั้งหลายเข้าสู่วงโคจรด้วย
เมื่อต้นเดือน ต.ค. กระทรวงพาณิชย์จีนออกประกาศฉบับที่ 62 ประจำปี 2025 ที่ไม่ใช่แค่หนังสือราชการธรรมดา แต่เป็นการสั่นคลอนการสงบศึกการค้าที่เปราะบางเต็มทีของสหรัฐกับจีน
เว็บไซต์บีบีซีรายงานว่า คำประกาศดังกล่าวระบุถึงการควบคุมการส่งออกแร่ธาตุหายาก (แรร์เอิร์ธ) รอบใหม่ เท่ากับว่ารัฐบาลปักกิ่งควบคุมซัพพลายแร่ธาตุหายากของโลกให้เข้มข้นยิ่งขึ้น ทั้งยังเตือนใจประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ของสหรัฐให้ทราบว่า ในสงครามการค้าครั้งนี้จีนถือไพ่เหนือกว่ามากแค่ไหน
จีนนั้นแทบจะผูกขาดการแปรรูปแร่ธาตุหายากเลยก็ว่าได้ ภายใต้ระเบียบใหม่กำหนดว่าบริษัทต่างชาติที่จะส่งออกแรร์เอิร์ธแม้เพียงปริมาณน้อยนิดก็ต้องได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลจีน และต้องแสดงเจตนารมณ์ของการนำไปใช้
ด้วยเหตุนี้ประธานาธิบดีทรัมป์ต้องตอบโต้ด้วยการเก็บภาษีสินค้าจีนเพิ่มเติมอีก 100% และควบคุมการส่งออกซอฟต์แวร์สำคัญ
"จีนกำลังปะทะกับโลก พวกเขาเล็งบาซูกาไปยังซัพพลายเชนและพื้นฐานอุตสาหกรรมของโลกเสรีทั้งหมด และเราจะไม่ยอมให้เกิดขึ้น" นายสกอตต์ เบสเซนต์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังสหรัฐกล่าว
ต่อมาจีนชี้แจงว่าสหรัฐ"จงใจยั่วยุให้เกิดความเข้าใจผิดและความตื่นตระหนกที่ไม่จำเป็น" เกี่ยวกับข้อจำกัดด้านแร่ธาตุหายาก
แร่ธาตุหายาก (แรร์เอิร์ธ) ใช้ในยานยนต์ไฟฟ้า แบตเตอรีทันสมัย แผงพลังงานแสงอาทิตย์ กังหันลม อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น ไอโฟน และอาวุธยุทโธปกรณ์ตั้งแต่ขีปนาวุธนำวิถีไปจนถึงเรือดำน้ำ ขณะนี้จีนแทบจะเป็นผู้ผูกขาดตลาดแร่ธาตุสำคัญของโลก
เดอะการ์เดียนรายงานว่า จีนเป็นผู้ควบคุมอุปทานแรร์เอิร์ธโลก ทำเหมืองแรร์เอิร์ธราว 70% ของทั้งโลก และแปรรูปราว 90% ชาติตะวันตกยอมรับสถานการณ์นี้มายาวนาน พวกเขาเต็มใจซื้อผลผลิตราคาถูกจากจีนโดยไม่ต้องขุดและถลุงเอง แต่เมื่อเร็วๆ นี้จีนควบคุมแรร์เอิร์ธมากขึ้นสะท้อนเจตจำนงต้องการใช้ความเหนือกว่าเป็นอาวุธทำสงครามการค้า ส่งผลให้นักการเมืองในกรุงวอชิงตันต้องจับตา โดยเฉพาะเมื่อประธานาธิบดีทรัมป์ ประกาศเก็บภาษีทั่วโลกในวันปลดแอก 2 เม.ย.
ตอนที่จีนระงับส่งออกแรร์เอิร์ธในเดือน มิ.ย. บริษัทฟอร์ดถึงกับต้องหยุดสายการผลิตในชิคาโก ล่าสุดจีนจำกัดการส่งออกแม่เหล็กแรร์เอิร์ธที่อุตสาหกรรมอาวุธสหรัฐใช้งานมาก
ลุค ยีแมน หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์จากธนาคารซีบีเอในออสเตรเลีย กล่าวกับเดอะการ์เดียนว่า ความจริงทางภูมิรัฐศาสตร์ในวันนี้ทำให้สหรัฐ ออสเตรเลีย และหลายๆ ประเทศต้องเข้าไปจัดการทะลายความเป็นเจ้าตลาดแร่ธาตุสำคัญของจีน
หลังโควิดระบาด รัสเซียรุกรานยูเครน และจีนควบคุมตลาดโลกมากขึ้น ยีแมนกล่าวว่า ประเทศตระหนักว่าไม่สามารถพึ่งพาอุปทานทั้งหมดจากที่เดียวได้อีกต่อไป โดยเฉพาะจากจีน นั่นหมายความว่ามีเหตุผลทางเศรษฐกิจที่แข็งแกร่งในการสนับสนุนการสร้างอุตสาหกรรมแร่ธาตุหายากในประเทศของตนเอง
"ตลาดกระจุกตัวกันมากเกินไปอย่างเห็นได้ชัดขาดการแข่งขันและไม่มีการกระจายความเสี่ยงที่เพียงพอ" ยีแมนกล่าว
โลกเริ่มไล่กวดจีน
อย่างที่กล่าวไปบ่อยครั้งว่า แร่ธาตุหายากไม่ได้หายากจริง สภาพทางธรรมวิทยาเป็นตัวบ่งบอก แต่ไม่มีประเทศใดลงทุนนำทรัพยากรเหล่านี้มาใช้หนักเท่ากับจีน
ซูซาน พาร์ค อาจารย์ด้านธรรมาภิบาลโลก มหาวิทยาลัยซิดนีย์ กล่าวว่า อุตสาหกรรมแรร์เอิร์ธของจีนครอบงำอุปทานโลกจนเป็นที่อิจฉาของโลกตะวันตกในแง่ขีดความสามารถการผลิต ไม่ใช่ด้านสิ่งแวดล้อม สหรัฐเคยลงทุนในแรร์เอิร์ธ ช่วงทศวรรษ 1950 และ 1960 แต่ไม่มากนัก อุตสาหกรรมนี้จึงถูกทอดทิ้ง
ส่วนจีนเริ่มลงทุนในแรร์เอิร์ธอย่างหนักช่วงต้นทศวรรษ 90 ยุทธศาสตร์นี้ไม่ใช่แค่การขุดเจาะแต่ยังขยายไปถึงการถลุงด้วย ซึ่งตอนนั้นเหมาะสมกับประเทศตะวันตก
"เพราะส่งผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมอย่างหนัก หลายประเทศจึงยินดีปล่อยให้จีนทำไป จีนเลยบอกในหลายครั้งว่า เราทำถูก เราช่วยลดคาร์บอน ช่วยแบกรับต้นทุนสิ่งแวดล้อม แต่จีนกลับเจอเสียงวิจารณ์ตามมา" พาร์คกล่าว
เมื่อวันอาทิตย์(26 ต.ค.) นายเบสเซนต์ เปิดเผยว่าสหรัฐและจีนได้บรรลุกรอบข้อตกลงสำหรับการประชุมสุดยอดระหว่างประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ของสหรัฐและประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีน ในวันพฤหัสบดี (30 ต.ค.) ที่ประเทศเกาหลีใต้ทั้งสองฝ่ายได้หารือประเด็นสำคัญ ทั้งการค้า แร่หายาก สารเฟนทานิล ติ๊กต๊อก (TikTok) สินค้าเกษตร และความสัมพันธ์ทวิภาคี