معرفی و مقدمات اعصاب کرانیال

Описание: اعصاب کرانیال (Cranial nerves) یا اعصاب مغزی، مجموعه‌ای از ۱۲ جفت عصب هستند که مستقیماً از مغز منشأ می‌گیرند و نقش‌های حیاتی در عملکردهای حسی و حرکتی سر، گردن و تنه ایفا می‌کنند. این اعصاب، برخلاف اعصاب نخاعی که از نخاع منشأ می‌گیرند، از ساقه مغز یا مغز میانی منشأ می‌گیرند.

*ویژگی‌های کلیدی اعصاب کرانیال:*

*تعداد:* ۱۲ جفت
*منشأ:* ساقه مغز یا مغز میانی
*عملکرد:* حسی، حرکتی یا مختلط (حسی و حرکتی)
*مسیر:* از طریق سوراخ‌های جمجمه به مناطق مختلف سر، گردن و تنه می‌روند.

*دسته‌بندی اعصاب کرانیال بر اساس عملکرد:*

*اعصاب حسی:*
عصب بویایی (I): حس بویایی
عصب بینایی (II): حس بینایی
عصب دهلیزی-حلزونی (VIII): حس شنوایی و تعادل
*اعصاب حرکتی:*
عصب حرکتی چشمی (III): حرکات چشم، مردمک و پلک
عصب قرقره‌ای (IV): حرکات چشم
عصب دورکننده (VI): حرکات چشم
عصب فرعی (XI): حرکات عضلات گردن و شانه
عصب زیرزبانی (XII): حرکات زبان
*اعصاب مختلط (حسی و حرکتی):*
عصب سه‌قلو (V): حس صورت، جویدن
عصب چهره‌ای (VII): حرکات صورت، حس چشایی
عصب زبانی-حلقی (IX): حس چشایی، بلع
عصب واگ (X): حس و حرکات اندام‌های داخلی

*اهمیت اعصاب کرانیال:*

اعصاب کرانیال نقش‌های حیاتی در عملکردهای حسی و حرکتی روزمره ما ایفا می‌کنند.
آسیب به هر یک از این اعصاب می‌تواند منجر به اختلالات مختلفی از جمله اختلالات بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، حرکات صورت و بلع شود.

*نکته:*

اعصاب کرانیال با اعداد رومی (I-XII) شماره‌گذاری می‌شوند.
به غیر از اعصاب بویایی و بینایی که در حقیقت قسمتی از دستگاه عصبی مرکزی هستند، بقیه آن‌ها همانند اعصاب نخاعی، جزئی از دستگاه عصبی محیطی به شمارمی آیند.