สัมมาสมาธิอันเป็นอริยะ

Описание: มหาจัตตารีสกสูตร ว่าด้วยธรรมบรรยายชื่อมหาจัตตารีสกะ
เสียงอ่านพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม ๑๔ หน้า ๑๗๔

เชิงอรรถ

สัมมาสมาธิ ในที่นี้หมายถึงสมาธิในองค์มรรค

ที่มีอุปนิสะ หมายถึงมีเหตุปัจจัย

มีปริขาร หมายถึงมีองค์ประกอบ

อาสวะ หมายถึง1. ความเสียหาย, ความเดือดร้อน, โทษ, ทุกข์
2. น้ำดองอันเป็นเมรัย เช่น ปุปฺผาสโว น้ำดองดอกไม้, ผลาสโว น้ำดองผลไม้ 3. กิเลสที่หมักหมมหรือดองอยู่ในสันดาน ไหลซึมซ่านไปย้อมจิตต์เมื่อประสบอารมณ์ต่างๆ

อุปธิ หมายถึงสิ่งนุงนัง, สภาวะกลั้วกิเลส, สิ่งที่ยังระคนด้วยกิเลส
1. ร่างกาย
2. สภาวะอันเป็นที่ตั้งที่ทรงไว้แห่งทุกข์ ได้แก่ กาม กิเลส เบญจขันธ์ และอภิสังขาร

โลกุตตระ หมายถึง พ้นจากโลก, เหนือโลก, พ้นวิสัยของโลก, ไม่เนื่องในภพทั้งสาม (พจนานุกรม เขียน โลกุตร); คู่กับ โลกิยะ

มหาจัตตารีสกะ หมายถึงธรรมบรรยาย ๔๐ ประการ ที่เป็นฝ่ายกุศลและฝ่ายอกุศล มีผลมากที่พระผู้มีพระภาคทรงประกาศไว้แล้ว