ทำไมแมวชอบเลียเรา

Описание: พฤติกรรมการเลียของแมว (Licking Behavior) เป็นพฤติกรรมที่มีรากฐานมาจากสัญชาตญาณและวิวัฒนาการอันยาวนาน สามารถวิเคราะห์ออกมาเป็นสาเหตุหลักๆ ได้ดังนี้

1. การแสดงความผูกพันและสายใยทางสังคม (Social Bonding & Allogrooming)
ในโลกของแมว การเลียให้กันและกัน หรือที่เรียกว่า "อัลโลกรूमมิ่ง" (Allogrooming) เป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ในฝูงหรือครอบครัว การที่แม่แมวเลียลูกแมวตั้งแต่แรกเกิด ไม่ใช่แค่การทำความสะอาด แต่เป็นการสร้างความผูกพัน ถ่ายทอดกลิ่น และกระตุ้นการทำงานของร่างกาย เมื่อแมวเลียเรา มันจึงเป็นการปฏิบัติต่อเราในฐานะ "ส่วนหนึ่งของครอบครัว" หรือ "สมาชิกในฝูง" ที่มันไว้วางใจ การเลียคือการบอกว่า "นายคือพวกเดียวกับเรานะ"

การแลกเปลี่ยนกลิ่น (Scent Exchange): แมวมีต่อมกลิ่นมากมายบนร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณใบหน้าและในน้ำลาย การเลียเป็นการนำกลิ่นของมันมาป้ายไว้บนตัวเรา และในขณะเดียวกันก็รับกลิ่นของเราไปด้วย สิ่งนี้ทำให้เกิด "กลิ่นกลาง" หรือ "Group Scent" ซึ่งเป็นเหมือนบัตรประจำตัวของครอบครัว ทำให้แมวรู้สึกปลอดภัยและสบายใจเมื่ออยู่ใกล้เรา เพราะเรามีกลิ่นที่ "ถูกต้อง"

2. สัญชาตญาณที่ตกทอดมาจากวัยเด็ก (Kittenhood Instinct)
พฤติกรรมหลายอย่างของแมวโตเต็มวัยมีรากฐานมาจากการเป็นลูกแมว การเลียก็เช่นกัน

ความรู้สึกปลอดภัยและสบายใจ: การถูกแม่แมวเลียทำความสะอาดและดูแล เป็นประสบการณ์แรกๆ ในชีวิตที่ผูกติดกับความรู้สึกปลอดภัย อบอุ่น และการได้รับอาหาร เมื่อแมวโตขึ้นและมาเลียเรา มันอาจกำลังแสดงออกถึงความรู้สึกสบายใจและปลอดภัยสูงสุด เหมือนที่เคยรู้สึกตอนอยู่กับแม่ การเลียพร้อมกับการนวด (Kneading) ยิ่งเป็นการตอกย้ำพฤติกรรมนี้ ซึ่งเลียนแบบการนวดเต้านมแม่เพื่อกระตุ้นให้น้ำนมไหล

พฤติกรรมคงลักษณะของวัยเด็ก (Neoteny): แมวบ้านมีแนวโน้มที่จะคงลักษณะพฤติกรรมของวัยเด็กไว้แม้จะโตเต็มวัยแล้ว ซึ่งเป็นผลมาจากการเลี้ยงดูโดยมนุษย์ การเลียจึงเป็นการแสดงออกถึงการพึ่งพิงและมองเราเป็นเหมือน "แม่" ที่คอยดูแลและให้ความปลอดภัย

3. การแสดงความเป็นเจ้าของและอาณาเขต (Marking Territory)
แมวเป็นสัตว์ที่มีอาณาเขตชัดเจน การฝากกลิ่นไว้บนสิ่งต่างๆ คือการประกาศความเป็นเจ้าของ การเลียเราก็คือหนึ่งในวิธีการ "ประทับตรา" ว่ามนุษย์คนนี้เป็นของมัน การกระทำนี้เป็นการส่งสัญญาณที่ชัดเจนไปยังสัตว์ตัวอื่นๆ (ทั้งในบ้านและนอกบ้าน) ว่า "คนนี้มีเจ้าของแล้วนะ อย่ามายุ่ง!"

4. การสื่อสารและความต้องการ (Communication & Attention Seeking)
บางครั้งการเลียก็เป็นเครื่องมือสื่อสารที่ตรงไปตรงมา

เรียกร้องความสนใจ: หากแมวเลียเราแล้วเราตอบสนองด้วยการลูบหัว พูดคุย หรือให้ขนม มันจะเรียนรู้ว่า "การเลีย = ได้รับสิ่งที่ต้องการ" และจะใช้พฤติกรรมนี้เพื่อเรียกร้องความสนใจในครั้งต่อไป

บอกว่าหิวหรือต้องการบางอย่าง: การเลียเบาๆ ที่ปากหรือมือ อาจเป็นสัญญาณว่าถึงเวลาอาหารแล้ว หรือต้องการให้เราเปิดประตูให้

5. การจัดการกับความเครียดและความวิตกกังวล (Stress & Anxiety Relief)
การเลีย (ทั้งเลียตัวเองและเลียผู้อื่น) สามารถหลั่งสาร เอ็นดอร์ฟิน (Endorphins) ซึ่งเป็นสารเคมีในสมองที่ช่วยให้รู้สึกดีและผ่อนคลายได้ ในสถานการณ์ที่แมวรู้สึกไม่ปลอดภัย เครียด หรือวิตกกังวล มันอาจจะเลียเราหรือเลียตัวเองซ้ำๆ เพื่อเป็นการปลอบประโลมตัวเอง (Self-soothing) หากพฤติกรรมนี้รุนแรงเกินไปจนขนร่วง อาจเป็นสัญญาณของภาวะเครียดเรื้อรัง (Psychogenic Alopecia)

6. ลักษณะทางกายภาพของลิ้นแมว (The Anatomy of a Cat's Tongue)
ลิ้นของแมวมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากสัตว์อื่นอย่างสิ้นเชิง มันถูกปกคลุมไปด้วยหนามเล็กๆ ที่เรียกว่า "พาพิลเล" (Papillae) ซึ่งทำมาจาก เคราติน (Keratin) ซึ่งเป็นโปรตีนชนิดเดียวกับเล็บและเส้นผมของเรา หนามเหล่านี้ชี้เฉียงเข้าไปในลำคอ ทำให้ลิ้นของแมวมีลักษณะสากเหมือนกระดาษทราย

หน้าที่ของลิ้นหนาม:

แปรงขนชั้นเยี่ยม: หนามบนลิ้นทำหน้าที่เหมือนหวีที่สามารถสางขนที่ตายแล้ว สิ่งสกปรก และปรสิตออกจากเส้นขนได้อย่างหมดจด

เครื่องมือในการกิน: ช่วยขูดเนื้อออกจากกระดูกและช่วยในการดื่มน้ำโดยการตวัดน้ำเข้าปาก

เมื่อแมวเลียเรา: ความรู้สึกสากๆ ที่เราได้รับก็มาจากหนามเคราตินเหล่านี้นี่เอง มันกำลัง "ทำความสะอาด" เราในแบบฉบับของแมวนั่นเอง