#शेती

Описание: १. वायगण भातशेती (Summer Paddy)
कोकणात पावसाळी भातानंतर वायगण भात घेणे ही एक जुनी परंपरा आहे.
कालावधी: साधारणपणे नोव्हेंबर-डिसेंबरमध्ये पेरणी केली जाते आणि मार्च-एप्रिलमध्ये कापणी होते.
पाणी व्यवस्थापन: यासाठी विहिरीचे पाणी किंवा नदी/ओहोळाचे पाणी पाटाने वळवून दिले जाते.
फायदे: पावसाळी भातापेक्षा वायगण भाताचे उत्पादन अधिक मिळते, कारण या काळात भरपूर सूर्यप्रकाश असतो आणि कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव कमी असतो.
२. कडधान्ये आणि इतर पिके
भात कापणीनंतर जमिनीतील ओलाव्याचा वापर करून अनेक शेतकरी कडधान्यांची लागवड करतात:
कुळीथ (हुलगा): हे कोकणातील वायगण हंगामातील सर्वात महत्त्वाचे कडधान्य आहे.
मूग आणि उडीद: कमी दिवसांत येणारी पिके म्हणून यांची निवड केली जाते.
पावटा आणि वालाच्या शेंगा: विशेषतः 'कोकण वाला'ला मोठी मागणी असते.
३. नगदी पिके आणि भाजीपाला
पाण्याची चांगली सोय असल्यास शेतकरी नगदी पिकांकडे वळतात:
कलिंगड: सध्या कोकणातील वायगण हंगामात कलिंगड लागवड खूप लोकप्रिय झाली आहे.
भाजीपाला: मिरची, वांगी, भेंडी आणि दुधी भोपळा यांसारख्या भाज्यांची लागवड केली जाते.
भुईमूग: काही भागांत उन्हाळी भुईमुगाचे पीकही उत्तम घेतले जाते.
४. वायगण शेतीतील आव्हाने
पाण्याची टंचाई: मार्चनंतर अनेक ठिकाणी पाण्याची पातळी खाली गेल्याने पिकांना पाणी पुरवणे कठीण होते.
रानटी जनावरांचा त्रास: डुक्कर, माकडे आणि गव्यांकडून पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान केले जाते.
मजूर समस्या: कापणी आणि मशागतीसाठी वेळेवर मजूर मिळणे कठीण होते.
वायगण शेतीचे महत्त्व
वायगण शेतीमुळे शेतकऱ्याला वर्षातून दोनदा उत्पन्न मिळते. तसेच, जनावरांसाठी उन्हाळ्यात लागणारा वाळलेला पेंढा (चारा) उपलब्ध होतो. आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे आता ठिबक सिंचनाचा वापर करून कमी पाण्यात जास्त उत्पादन घेण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढत आहे.
#vlog #कोकण #कोकणसुख