Social-Edu

Описание: គោលការណ៍អ្នកដឹកនាំតាមទ្រឹស្ដីព្រះពុទ្ធសាសនា
ទ្រឹស្ដីព្រះពុទ្ធសាសនាផ្ដល់នូវគោលការណ៍សំខាន់ៗជាច្រើនសម្រាប់អ្នកដឹកនាំដ៏ល្អ ដែលអាចជួយដឹកនាំសង្គម ឬអង្គភាពឱ្យមានភាពសុខដុមរមនា និងការរីកចម្រើន។ គោលការណ៍សំខាន់ៗមួយចំនួនរួមមាន

១. ទសពិធរាជធម៌ (គោលការណ៍សម្រាប់អ្នកដឹកនាំ ១០ យ៉ាង)
នេះគឺជាគោលការណ៍មូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ព្រះរាជា ឬអ្នកដឹកនាំគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់
ទាន (Dana) ការឲ្យទាន ឬការបរិច្ចាគដោយសប្បុរសធម៌ដល់ប្រជាជន ឬអ្នកក្រោមបង្គាប់
សីល(Sila) ការប្រព្រឹត្តនូវសីលធម៌ល្អ មានភាពទៀងត្រង់ និងប្រកបដោយធម៌
បរិច្ចាគ (Pariccaga) ការលះបង់នូវសេចក្ដីសុខផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីប្រយោជន៍រួម
អជ្ជាវ (Ajjava) ភាពស្មោះត្រង់ ទៀងត្រង់ និងត្រង់ទៅត្រង់មក
មទ្ទវ (Maddava) ភាពទន់ភ្លន់ សុភាពរាបសារ និងមិនឆ្មើងឆ្មៃ
តប (Tapa) ការសង្កត់ចិត្ត (ការអត់ធ្មត់) ការតាំងចិត្តខ្ពស់ និងការរស់នៅដោយមិនល្មោភជ្រុល
អក្កោធ (Akkodha) ការមិនក្រោធខឹង ឬការគ្រប់គ្រងកំហឹងបានល្អ
អវិហឹសា (Avihimsa) ការមិនបៀតបៀនអ្នកដទៃ (ទាំងកាយ វាចា ចិត្ត)
ខន្តី (Khanti) ការអត់ធ្មត់ ចំពោះការលំបាក ឧបសគ្គ ឬមតិរិះគន់
អវិរោធន (Avirodha) ការមិនប្រឆាំងនឹងធម៌ ឬការមិនបំពានលើច្បាប់និងប្រពៃណីល្អ

២. ព្រហ្មវិហារធម៌ (ធម៌ដ៏ប្រសើរ ៤ ប្រការ)
ជាធម៌សម្រាប់អ្នកដឹកនាំក្នុងការប្រព្រឹត្តចំពោះអ្នកដទៃ
មេត្តា (Metta) សេចក្ដីស្រឡាញ់ និងការប្រាថ្នាចង់ឱ្យអ្នកដទៃបានសុខ
ករុណា (Karuna) សេចក្ដីអាណិតអាសូរ និងការប្រាថ្នាចង់ឱ្យអ្នកដទៃរួចផុតពីទុក្ខ
មុទិតា (Mudita) សេចក្ដីត្រេកអរចំពោះសេចក្ដីសុខ ឬភាពជោគជ័យរបស់អ្នកដទៃ
ឧបេក្ខា (Upekkha) ការតាំងចិត្តជាកណ្ដាល មិនលម្អៀង និងមានភាពយុត្តិធម៌

៣. មគ្គដ៏ប្រសើរមានអង្គ ៨ (សម្រាប់បង្កើនបញ្ញា និងក្រមសីលធម៌)
ទោះបីជាមគ្គសម្រាប់ការត្រាស់ដឹងក៏ដោយ ក៏វាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃ
សម្មាទិដ្ឋិ (Right Understanding) យល់ដឹងត្រឹមត្រូវតាមពិត
សម្មាសង្កប្ប (Right Thought) ត្រិះរិះត្រឹមត្រូវ
សម្មាវាចា (Right Speech) និយាយត្រឹមត្រូវ (ពាក្យពិត មិនបង្កជម្លោះ)
សម្មាកម្មន្ត (Right Action) ធ្វើត្រឹមត្រូវ (មិនបៀតបៀន)
សម្មាអាជីវ (Right Livelihood) រកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតត្រឹមត្រូវ
សម្មាវាយាម (Right Effort) ព្យាយាមត្រឹមត្រូវ
សម្មាសតិ (Right Mindfulness) មានស្មារតីត្រឹមត្រូវ (ដឹងខ្លួនជានិច្ច)
សម្មាសមាធិ (Right Concentration) តាំងចិត្តមាំត្រឹមត្រូវ

៤. គោលការណ៍សំខាន់ផ្សេងទៀត
ខន្តីនិយម ការមានភាពអត់ធ្មត់ជាប្រចាំចំពោះការលំបាក ភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់អ្នកដទៃ និងការរិះគន់
ភាពឈ្លាសវៃ និងការកំណត់គោលដៅ អ្នកដឹកនាំត្រូវកំណត់គោលដៅឱ្យច្បាស់លាស់ វិភាគពីហេតុនិងផល ហើយប្រើប្រាស់បញ្ញាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា (ដូចជាការយកចិត្តទុកដាក់លើអនិច្ចភាព គឺភាពមិនទៀងទាត់ ដើម្បីត្រៀមខ្លួនសម្រាប់បម្រែបម្រួល)
ភាពថ្លៃថ្នូរ និងការធ្វើជាគំរូ អ្នកដឹកនាំត្រូវមានសីលធម៌ល្អ និងជាគំរូដ៏ល្អដល់អ្នកក្រោមបង្គាប់ ដូចពាក្យថា យថាវាទី តថាការី (និយាយដូចម្ដេច ធ្វើដូច្នោះ)
គោលការណ៍ទាំងនេះជួយឱ្យអ្នកដឹកនាំមិនត្រឹមតែមានសមត្ថភាពដឹកនាំការងារប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងមានក្រមសីលធម៌ខ្ពស់ យុត្តិធម៌ និងមានមេត្តាចំពោះអ្នកដទៃ ដែលជាគ្រឹះសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។