HÂCE YÛSUF-U HEMEDÂNÎ (K.S.) I

Описание: #nakşibendi #altınsilsile #hemedani
Altın Silsile’nin sekizinci halkası, Büyük Alim; Yusuf Hemedanî Hazretleri
Yusuf Hemedanî Hazretleri Hicrî 441 (Miladî 1049) senesinde Hemedân’ın Bûzenecird köyünde dünyaya geldi. On sekiz yaşında iken ilim tahsili için hilâfet ve ilim merkezi olan Bağdat’a gelip fıkıh ilmini Ebû İshâk-ı Şirâzî’den öğrendi. Yaşı küçük olmasına rağmen, Ebû İshak rahmetullahi aleyh kendisine husûsî ihtimâm gösterirdi. Bunun ve diğer fıkıh âlimlerinin derslerine devâm etmekle, Hanefî mezhebinde fıkıh ve münâzara âlimi oldu. İsfehan ve Semerkant’ta, zamânının meşhur hadis âlimlerinden hadis ilmini öğrendi. Tasavvufu Ebû Ali Fârmedî hazretlerinden öğrenip, sohbetinde yetişerek kemâle ulaştı. Abdullah-ı Cüveynî, Hasan Simnânî gibi büyüklerle görüşüp, sohbet etti ve onlardan ilim öğrendi.Zekâ ve liyâkati ile akranlarının önüne geçip hocalarının en gözde talebesi oldu.
İslâmî ilimlere dâir sayısız kitap ezberinde idi. Zamanındaki birçok meşâyıh ile tanışmış ve onların sohbetinde bulunmuştu.[1]
Reşahât’ta kendisinden şöyle bahsedilir:
“Hadis ilminde, bilhassa da sened hususunda derinleşti. Bir yandan ilim tahsiliyle uğraşırken bir yandan da müslümanlara vaaz ve nasihatte bulunur, irşad vazifesini îfâ ederdi. İnsanlar onun güzel nasihatleriyle huzur bulurdu.”[2]
Bir müddet sonra, içinde bulunduğu fıkıh ve kelâm tartışmalarından sıkılıp tasavvufa yöneldi. Ebû Ali Fârmedî Hazretleri’ne intisâb etti ve seyr-i suluk başladı.
YUSUF HEMEDANÎ HAZRETLERİNİN İRŞAD FAALİYETLERİ
Ebû Ali Fârmedî Hazretleri nin dergahında seyr-u sulukunu tamamlayan Yûsuf Hemedânî
halkı irşâd için Merv’de bir tekke kurdu. Bu tekke çok büyük hizmetler görüyor ve oraya sûfîlerin yanı sıra ilim erbâbı da gelip gidiyordu. Ancak Hemedânî g devamlı bu tekkede ikâmet etmedi, halkı irşâd için birçok şehre seyahat etti. 65 yaşlarında iken büyük bir vâiz ve sûfî unvânıyla tekrar Bağdat’a döndü. Bir zamanlar ders okuduğu Nizâmiye Medresesi’nde vaaz meclisi kurdu ve halktan büyük bir alâka gördü.[5]
Dergâh arkadaşı olan İmâm Gazâlî Hazretleri ile meşrepleri birbirine çok benziyordu. Ancak Gazâlî Hazretleri eser te’lifine ehemmiyet verirken, Hemedânî Hazretleri daha ziyâde ibadet ve halkı irşadla meşgul oldu. Bu sebeple eser te’lifine fazla zaman ayıramadı.
Yûsuf Hemedânî g, Ahmed Yesevî ve Abdülhâlık Gucdüvânî Hazretleri gibi pek çok büyük ârif zât yetiştirdi.
Abdülkâdir Geylânî Hazretleri de Yûsuf Hemedânî Hazretlerinin meclisine gelip ondan feyz almıştır.[6] Geylânî Hazretleri’ni vaaz ve irşâda teşvik eden kişinin Yûsuf Hemedânî Hazretleri olduğu kaydedilir.[7]
Hemedânî Hazretleri müridlerini, Hâcegân’ın iki temel unsuru olan hizmet ve sohbete yönlendirirdi. Kendisi de sık sık seyahat eder ve insanlara İslâm’ı tâlim ederdi. Birçok kişinin hidâyete ermesine vesîle olmuştu.
Büyük zâhidlerden Ebû’l-Hüseyin Makdîsî’ye:
“–Hiç Allah dostlarından birini gördün mü?” diye sormuşlardı. O, şöyle cevap verdi:
id yetiştirmiştir. Meşhur şair Senâî, Radıyyüddin Ali Lala’nın babası Şeyh Saîd Lala ve Ebû Sâlih Abdullah et-Tabakī er-Rûmî onun önde gelen müridleri arasında zikredilir. Hâce Abdullah-ı Berakī, Hasan-ı Endakī, Ahmed Yesevî ve Abdülhâliḳ-ı Gucdüvânî en meşhur halifeleridir.




[1] Gucdüvânî, Makâmât, s. 40.
[2] Reşahât, s. 40.
[3] Câmî, Nefahât, s. 521.
[4] Gucdüvânî, Makâmât, s. 41-42.
[5] Bkz. Safedî, el-Vâfî bi’l-Vefeyât, XXIX, 47-48; Zehebî, Târîhu’l-İslâm, XI, 643.
[6] Câmî, Nefahât, s. 510-511.
[7] Zehebî, Siyer, XX, 446-447.
[8] Zehebî, Siyer, XX, 68.
[9] Hemedânî, Hayat Nedir, (trc. Necdet Tosun), s. 14, 91.
[10] Bkz. Hüseyin Vassaf, Sefîne-i Evliyâ, c. II, s. 6.
[11] Bkz. Gucdüvânî, Makâmât, s. 38-47.
[12] Hemedânî, Hayat Nedir, s. 16.
[13] Hemedânî, Hayat Nedir, s. 92.
[14] Ahmed Kâsânî, Âdâbu’s-Sâlikîn, İstanbul Ün. Ktp., FY, nr. 649, vr. 57b, 62a.
[15] Gucdüvânî, Makâmât, s. 45.
[16] Gucdüvânî, Makâmât, s. 45.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altın Silsile, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan