«Χελμέ βουνό περήφανο...» & «Της Αρετής», τσάμικα (Πελοπόννησος) ~ Συγκρότημα Γιώργου Δαλιάνη

Описание: Παραδοσιακά τραγούδια από την περιοχή των Καλαβρύτων που μεταδόθηκαν 10-12-2019 από την Ε.ΡΑ. 5 ('Η Φωνή της Ελλάδας'') το παγκόσμιο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, στην αξιόλογη εκπομπή "Τα ξωτικά της παράδοσης", που επιμελείται η Μαρία Κουτσιμπύρη.

1.- Χελμέ βουνό περήφανο και του Μοριά καμάρι,
με το νερό τ' αθάνατο, με τους πολλούς τους κλέφτες,
δως μου τ' αθάνατο νερό, να πιω να μην πεθάνω,
να πολεμάω την τουρκιά, ελευθεριά να φέρω,
να παρατήσω (ή: ή κι απέ ν' αφήκω) τ' αρματα και τ' ακριβό σπαθί μου,
να πάω κι εγώ στο σπίτι μου να γίνω νοικοκύρης,
να 'χω αμπελοχώραφα και σπίτι με χαγιάτι,
να βγαίνει η αγάπη μου, τη ρόκα της να γνέθει.

Το τραγούδι παρουσιάζει αρκετές παραλλαγές όπως τις καταγράφει ο Π. Παπαρηγόπουλος στα λαογραφικά Καλαβρύτων, σελ. 25.
Το βουνό που δεσπόζει είναι ο Χελμός (Αροάνια στην αρχαιότητα, που σημαίνει συνεχής ροή υδάτων), όνομα ίσως σλαβικής προέλευσης (σημαίνει χιονισμένο βουνό), ή μπορεί να είναι αρβανίτικης προέλευσης και σημαίνει δηλητηριώδες βουνό, μιας και πήγαζε η Στύγα, το νερό της οποίας, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες ήταν δηλητηριώδες ή μπορεί να προέρχεται από ρίζα («helm» (αρχ. γερμ, αγγλ. κ.α.) και «elmo» (ιταλ., ετυμολογούμενο ως Κώνος, Κορφή, σε διάφορες Ευρωπαϊκές γλώσσσες.

2.- Διψούν οι κάμποι για νερό και τα βουνά για χιόνια,
διψάει κι η δόλια η Αρετή ψηλά στα κορφοβούνια
κι η μάνα της της έλεγε κι η μάνα της της λέει:
Δως μου Αρετή το λόγο σου για να σ' αρραβωνιάσω.
Δεν στο 'πα μάνα μια φορά, δεν στο ΄πα τρεις και πέντε;
Δεν πάω εγώ στη Δήμητσα, ούτε στη Δημητσάνα.
Θα πάω στα Καλάβρυτα που ΄ναι τα παλικάρια,
όπου φορούν τα τσάμικα τις ασημοπιστόλες.

Το τραγούδι το καταγράφουν οι ξένοι και ανθολόγοι περιηγητές, ενώ το αναφέρει
με αρκετές Παραλλαγές ο Π. Παπαρηγόπουλος στα λαογραφικά Καλαβρύτων, σελ. 22 επ.

Περιλαμβάνονται στο πρώτο από τα τέσσερα μουσικά cd με 52 συνολικά από τα γνησιότερα παραδοσιακά τραγούδια των Καλαβρύτων, που καθρεφτίζουν τους αγώνες, τους πόθους, τις χαρούμενες ή τις δύσκολες στιγμές του λαού μας, όσο και τις στιγμές ηρωισμού και δόξας.

Τα εν λόγω cd εξέδωσε η Παγκαλαβρυτινή Ένωση για τη συμπλήρωση 120 χρόνων από την ίδρυσή της (1896 - 2016)

Στην μοναδική αυτή έκδοση περιέχεται ένα καταπληκτικό βιβλίο (με 240 σελίδες), με πολύτιμα σημεία αναφοράς για τη μνήμη και την ταυτότητα της μουσικής μας παράδοσης.

Συντελεστές, που συνέβαλαν στην πραγμάτωση του αξιοθαύμαστου αυτού έργου :

Δημήτρης Βαρβιτσιώτης, πρόεδρος «Παγκαλαβρυτινής Ένωσης»
Δημήτρης Σταθακόπουλος, Δικηγόρος, μουσικολόγος και ιστορικός ερευνητής,
Γιώργος Δαλιάνης μουσικός, μύστης και λάτρης της μουσικής παράδοσης,
Νίκος Παπακωνσταντόπουλος, λογοτέχνης και συγγραφέας,
καθώς και η ομάδα του παραδοσιακού τραγουδιού ''Η ρωμιοσύνη''.

Έπαιξαν οι μουσικοί :

Συγκρότημα Δαλιάνη :
Γιώργος Δαλιάνης - κλαρίνο, φλογέρα και τραγουδι
Χρήστος Δαλιάνης - βιολί και τραγούδι
Αντώνης Κουτελιέρης - λαούτο
Αλέκος Σταματόπουλος - κρουστά (ταβούλι, ντέφι, τουμπερλέκι)
Νικόλας Δαλιάνης - κλαρίνο , φλογέρα και τραγούδι
Διαμαντής Ρουμελιώτης - τραγούδι
Σταυρούλα Δαλιάνη - τραγούδι

Επίσης συμμετείχαν :

Δημήτρης Σταθακόπουλος - ταμπουρά και τραγούδι, cd 1: 2
Θεόδωρος Γιαννόπουλος - λαούτο, cd 1: 3 και cd 3: 7
Ανδρέας Νιάρχος - ταβούλι, cd 1: 8 και cd 3: 8
Μανώλης Μπουνταλάκης - λύρα cd 1: 2
Ζυγιά Πολύβιου Γκολφίνου από Χαλανδρίτσα με τα παιδιά του Κώστα, Βασίλη και Νίκο : πίπιζες και ταβούλι, cd 3: 1.

Το τετραπλό CD με τίτλο : «Τα Καλαβρυτινά… με το νερό τ’ αθάνατο» που εξέδωσε η Παγκαλαβρυτινή Ένωση, αποτελείτε από 52 παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια της ευρύτερης περιοχής των Καλαβρύτων και ένα βιβλίο 240 σελίδων με πλούσια ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία για τα τραγούδια αυτά!