કપાસ માં ખાતર ની જરૂરિયાત કેટલી...?

Описание: કપાસના પાક માટે ખાતરની જરૂરિયાત જમીનના પ્રકાર, કપાસની જાત, અને સિંચાઈની ઉપલબ્ધતા જેવા ઘણા પરિબળો પર આધાર રાખે છે. જોકે, સામાન્ય ભલામણો નીચે મુજબ છે:
પાયાનું ખાતર (વાવણી પહેલાં):
છાણિયું ખાતર: હેક્ટર દીઠ ૧૦ ટન પ્રમાણે છાણિયું ખાતર આપવું ફાયદાકારક છે. આ સેન્દ્રિય ખાતરમાં મુખ્ય, ગૌણ અને સૂક્ષ્મ તત્ત્વો હોય છે અને તે જમીનની ફળદ્રુપતા સુધારે છે.
રાસાયણિક ખાતર:
ફોસ્ફરસ (P2O5): વાવણી સમયે પાયામાં હેક્ટર દીઠ ૪૦ કિલો ફોસ્ફરસ આપવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે. આ માટે સિંગલ સુપર ફોસ્ફેટ (SSP) અથવા ડાય-એમોનિયમ ફોસ્ફેટ (DAP) નો ઉપયોગ કરી શકાય.
જૈવિક ખાતર: એઝોટોબેક્ટર અને ફોસ્ફેટ કલ્ચરનો બીજને પ્રતિ કિલો પ્રમાણે ૩૦ ગ્રામ મુજબ પટ આપી વાવેતર કરવાથી રાસાયણિક ખાતરની જરૂરિયાતમાં ઘટાડો થાય છે.
પૂર્તિ ખાતર (વાવણી પછી):
નાઈટ્રોજન (N): કપાસના પાકને સૌથી વધુ નાઈટ્રોજનની જરૂર પડે છે. સામાન્ય રીતે, હેક્ટર દીઠ ૨૪૦ કિલો નાઈટ્રોજનની જરૂરિયાત રહે છે. આ નાઈટ્રોજનને અલગ અલગ હપ્તાઓમાં આપવો જોઈએ:
પ્રથમ હપ્તો: વાવણીના આશરે ૩૦ દિવસ પછી ૨૫ કિલો યુરિયા પ્રતિ એકર આપવું.
બીજો હપ્તો: વાવણીના ૪૫-૬૦ દિવસ પછી ડીએપી ૫૦ કિલો અને એમઓપી (પોટાશ) ૨૫ કિલો પ્રતિ એકર મુજબ આપવું. જો પાયામાં સલ્ફર ન આપ્યો હોય તો પ્રથમ હપ્તામાં ૬ કિલો સલ્ફર (૯૦%) પ્રતિ એકર પ્રમાણે આપવો.
આગળના હપ્તા: નાઈટ્રોજનને ૪-૫ હપ્તામાં, છોડના વિકાસ અને ફૂલ-ઝીંડવાના સમયે આપવો જોઈએ. (ઉદાહરણ તરીકે, ૩૦, ૬૦, ૭૫, ૯૦ અને ૧૦૫ દિવસ પછી).
પોટાશ (K2O): પોટાશ ઝીંડવાના વિકાસ અને રૂની ગુણવત્તા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. તેની જરૂરિયાત જમીનના પૃથક્કરણ પર આધાર રાખે છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે ૫૦-૬૦ કિલો પ્રતિ હેક્ટર પોટાશની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો: જો જમીનમાં ઝીંક (ઝિંક સલ્ફેટ), બોરોન, મેગ્નેશિયમ જેવા સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોની ઉણપ હોય તો તેને પૂરી કરવા માટે છંટકાવ અથવા જમીનમાં ઉમેરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ:
જમીનનું પૃથક્કરણ: ખાતરની ચોક્કસ માત્રા જાણવા માટે જમીનનું પૃથક્કરણ કરાવવું શ્રેષ્ઠ છે. તેના આધારે કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોની સલાહ લેવી.
સિંચાઈ: સિંચાઈની સુવિધા હોય તો ખાતરનો ઉપયોગ વધુ કાર્યક્ષમ બને છે. ટીપાં પદ્ધતિ (Drip Irrigation) દ્વારા ખાતર આપવાથી (ફર્ટીગેશન) ખાતરનો બગાડ ઓછો થાય છે અને પાકને યોગ્ય સમયે પોષણ મળે છે.
સેન્દ્રિય ખાતરનું મહત્વ: રાસાયણિક ખાતરોની સાથે સાથે સેન્દ્રિય ખાતરોનો ઉપયોગ જમીનના સ્વાસ્થ્ય અને પાકની ઉત્પાદકતા જાળવી રાખવા માટે અત્યંત જરૂરી છે.
આ સામાન્ય ભલામણો છે. તમારા વિસ્તારના કૃષિ યુનિવર્સિટી અથવા સ્થાનિક કૃષિ અધિકારીનો સંપર્ક કરીને તમારા ખેતરની ચોક્કસ પરિસ્થિતિ મુજબ સલાહ મેળવવી વધુ હિતાવહ છે.
ખેડૂત ખુશ તો બધા ખુશ
એ જે મૂળિયા
મો.7862060200