มงคลชีวิตข้อที่ 23 "นิวาโต จ" ความถ่อมตน

Описание: มงคลชีวิต ข้อที่ ๒๓
นิวาโต จ
ความถ่อมตน


นิวาโต
แปลตรงศัพท์ว่า "ไม่มีลม"
คือไม่แสดงอาการอย่างพองลม หรือลูกโป่ง อันไม่มีสาระภายใน

โดยใจความนั้น หมายความว่า ไม่หยิ่ง ไม่จองหอง เจียมตัว หรือถ่อมตน
ท่านแสดงลักษณะบุลคลผู้เป็นเช่นนั้นว่า เป็นผู้ไม่มีมานะ ไม่กระด้าง
เป็นคนไม่มีพิษ
ประดุจงูที่ถอนเขี้ยว มีวาจาอันละเอียดอ่อน ไพเราะเสนาะโสต
แม้จะเป็นผู้มีอิสริยวัย
หรือคุณสมบัติมาก ก็ไม่กระดาก เพื่อที่จะทำ
คารวะอ่อนน้อมต่อผู้อื่น โดยฐานะอันควร


บุคคลเช่นนี้ ใครเล่าจะควรครหา เพราะไม่มีทีท่าที่จะพึงติโดยสถานใด
สามารถที่จะน้อมนำใจบุคคล ให้เมตาปราณีและจงรัก
เป็นผู้ใหญ่.. ผู้น้อยก็จงรักภักดี ไม่จืดจาง
เป็นผู้น้อย.. ก็มีแต่ทางที่จะได้รับ เมตตาปราณีเป็นเบื้องหน้า


ความถ่อมตน เป็นคุณธรรมของใจ จูงใจให้ปรารภความดีของตัวเอง
ข้อสำคัญของความถ่อมตน อยู่ที่การกำจัดมานะ คือความทะนงตัว
อันเป็นเหตุเบ่งผยองให้สิ้นพยศลดกำแหงลง


การกำจัดทิฏฐิกระด้าง อันเป็นเหตุพองตัว ให้ยุบยอบอ่อนละมุนลง
วางท่วงทีกิริยา
เป็นดังผ้าเช็ดเท้า โคเขาหัก และงูพิษที่ถูกถอนเขี้ยวแล้ว


ลักษณะของความถ่อมตน มี ๓ อย่างคือ

๑.กิริยาอ่อนน้อม
ผู้แสดงกิริยาถ่อมตนออกมา ไม่ลดตัวลงจนเกินควร
และไม่ถือตัวจนเกินงาม มีความอ่อนละมุนละไมต่อคนทั่วไป
ทั้งผู้ใหญ่
และผู้ที่เสมอกัน จนถึงผู้น้อย


๒.วาจาอ่อนหวาน
คำพูดไพเราะเสนาะหู พูดออกมาจากใจที่สะอาด
ดุจน้ำใสสะอาด
คนทำตามได้ไม่มีโทษ เร้าใจผู้ที่ได้ฟังให้เห็นควร
ถือเป็นแบบอย่าง
และคำพูดที่หวานหู บำรุงกำลังใจให้ผู้ฟัง ได้ชื่นบาน
ประดุจน้ำหวาน
ชูกำลังใจของผู้ดื่ม เป็นมหาเสน่ห์แก่ผู้พูด ให้เป็นที่รักใคร่
นับถือ
ของผู้ฟัง เป็นประโยชน์แก่จิตใจ ทำให้จิตใจของผู้พูดอ่อนโยน
รักระเบียบ
ชื่อว่า ให้คุณแก่ทั้งผู้พูด และให้ประโยชน์แก่ทั้งผู้ฟัง


๓.ใจที่อ่อนโยน
คือใจที่นอบน้อม ละมุนละม่อม ถ่อมตน สงบเสงี่ยม
สุภาพเรียบร้อย มีเมตตากรุณา
โอบอ้อมอารี เป็นใจที่เข้มแข็ง
มิใช่ใจแข็งกระด้าง เป็นใจอ่อนละมัย
เหมือนต้นไม้มีผลดก มิใช่อ่อนแอ
ประมาณค่าตนเองแต่น้อย
ไม่อวดยศศักดิ์ความสามารถให้เกินตัว
กล่าวคือ ไม่นิยมอวดกำลัง
อวดอำนาจวาสนา ความสามารถทั้งหลาย
แต่นิยมความมีกำลัง และใช้กำลังในทางที่ถูก


ความมีกิริยาอ่อนน้อม วาจาอ่อนหวาน
และมีใจอ่อนโยน
มิใช่ว่าจะเป็นคุณประโยชน์ เฉพาะตัวผู้กระทำเท่านั้น
ยังเป็นคุณประโยชน์สูงขึ้นไป ถึงหมู่คณะจนถึงประเทษชาติอีกด้วย


ความถ่อมตน ซึ่งมีลักษณะเป็นกิริยาที่อ่อนน้อม
วาจาที่อ่อนหวาน
และใจอ่อนโยนนี้
เป็นเหตุให้ผู้ที่ได้ประพฤติมีคนยกย่องเชิดชู
ทำให้ชีวิตดำเนินไปสู่ความเจริญก้าวหน้า
นับว่าเป็นมงคลความเจริญ..