Tam kan sayımı nedir? nasıl yorumlanır?

Описание: "Tam kan sayımı nedir? nasıl yorumlanır?" sorusunu, Dr. Tekin Aksu sizler için anlatıyor.

Tam kan sayımı, diğer adıyla hemogram yaygın bir kan testidir. Kansızlık, enfeksiyon gibi sık görülen hastalıkları veya lösemiler gibi ağır kan hastalıkları araştırmada tıbbi değerlendirmenin bir parçası olabilir. Kan sayımına dahil olan hücrelerimizin sayı ve özellikleri, genellikle yaşam tarzı değişikliklerinden etkilenmemektedir. Sağlıklı olup normal sınırlarda hücre dağılımı bulunan kişilerde sağlık durumunda değişiklik olmadıkça veya doktoru gerekli görmedikçe tekrar tekrar tam kan sayımı yapılmasına gerek yoktur. Tam kan sayımındaki hücre sayılarında olağandışı artışlar veya düşüşler olursa, daha fazla test gerektiren tıbbi bir duruma işaret edebilir. Bu durumların bazıları tedavi gerektiribilir, bazıları kendiliğinden düzelebilir.
Tam kan sayımı neden yapılır?
Tam kan sayımı, halsizlik, yorgunluk ve ateş gibi şikayetlerin, ayrıca şişlik ve ağrı, morarma veya kanamanın nedenini bulmaya yardımcıdır.
Tıbbi bir durumun tanı ve seyrinde veya tedavinin kontrolü için de tam kan sayımı kullanılabilir. Tüm ilaç tedavileri, kemoterapi, veya radyoterapi (ışın tedavisi) kan hücre sayımlarını etkileyebilir. Bu tedavilerin başlanmasına, devamına veya durdurulmasına, yani yönetimlerine çoğu zaman kan sayımına göre karar verilmektedir.
Tam kan sayımı nasıl yapılır?
Kan örneğiniz yalnızca tam kan sayımı için alınıyorsa, testten önce açlık veya özel bir diyet gerekmemektedir.
Hemşireler, sağlık memurları veya doktorlar, kolunuzdaki veya el üzerindeki bir damara iğne batırarak kan örneği alır. Negatif basınçlı, diğer ismi ile vacutainer kan alma iğneleri kan alma işlemini kolaylaştırdığı gibi, sağlık personeline iğne batma-yaralanma ile enfekte olma riskini de azaltmaktadır. Önceden kan alınırken baş dönmesi, bulantı, halsizlik, bayılma gibi şikayetleriniz olduysa, sağlık personeline iletiniz. Kan alma işleminin yatarak yapılması gerekebilir. Kan alınan bölgeye kısa süreli basınç uygulanması veya bastırılması kanın damar dışına çıkmasına engel olur ve işlem bölgesinde morarma olasılığını azaltır. Kan alımı sonrası normal aktivitelerinize hemen dönebilirsiniz.
Tam kan sayımı çıktısındaki ölçütler nelerdir?
Tam kan sayımında, oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri, enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan trombositler ölçülür.
Bu ölçütlerden biri hemoglobin olup, kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan proteindir. Kırmızı kan hücresi sayımı, hematokrit ise kandaki kırmızı kan hücrelerinin miktarı olup, her üçünün sonuçları birbiriyle ilişkilidir. Bu üç parametrenin normalden düşük ölçümleri aneminin, yani kansızlığın göstergesidir. Demir veya diğer vitaminlerin eksiklikleri, kan kaybı (kanama) kansızlığa yol açmaktadır. Kansızlığı olan kişiler kendilerini zayıf veya yorgun hissedebilirler, zihinsel aktivitelerde yavaşlama, matematiksel becerilerde azalma, üşüme, solukluk gibi bulgular gösterebilirler. Normalden daha yüksek bir kırmızı kan hücresi sayısı eritrositoz olarak bilinir. Yüksek kırmızı kan hücresi sayısı, yüksek hemoglobin veya hematokrit seviyeleri, sigara kullanımı, kalp hastalığı, akciğer hastalıklarında görülebildiği gibi polisitemi gibi bir kan hastalığına işaret edebilir. Tam kan sayımı sonucunda elde edilen hemoglobin, hematokrit, kırmızı küre sayısı veya ortalama kırmızı küre hacmi gibi değerler yaşa ve cinsiyete göre değişebilmektedir, doktorunuz tarafından değerlendirilmeli, yorumlanmalıdır.
Lökosit kanda birim hacimde bulunan beyaz kan hücresinin sayımıdır. Nötrofil, lenfosit, monosit, eozinofil gibi vücut savunmasında görev alan hücrelerin mutlak sayısı veya kan sayımındaki oranları yani yüzdeleri tam kan sayımında görülebilir. Bu değerlerin hem artması hem de azalması anlamlı olabilir. Yaşa ve enfeksiyon gibi hastalık durumlarına göre lökosit sayısı değişebildiğinden, değerleri sonuç çıktısında verilen aralıklar içinde olmayabilir. Beyaz kan hücresi sayımında düşüklük lökopeni olarak bilinir. Sıklıkla vitamin eksiklikleri, enfeksiyonlar veya ilaçlar lökopeniye yol açarken, küçük çocuklarda doğuştan hastalıklar, bağışıklık sistemi bozuklukları veya bağışıklık sisteminin vücudun çeşitli doku ve organlarını yabancı olarak algıladığı otoimmün bozukluklar, kemik iliği sorunları veya kanser gibi tıbbi bir durum lökopeniye yol açabilir. Normalden daha yüksek olan bir beyaz kan hücresi sayısı, en yaygın olarak bir enfeksiyon veya iltihaplanmadan kaynaklanır. Daha nadiren bağışıklık sistemi bozukluğuna veya kemik iliği hastalığına işaret edebilir. Bu sonuçların değerlendirilmesi için doktorunuzdan görüş isteyiniz.